Астана қаласындағы Қазақстан Республикасының
Ұлттық академиялық кітапханасының
қолдану ЕРЕЖЕСІ
1. Жалпы ереже
1.1. Астана қаласындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық академиялық кітапханасының (бұдан әрі – ҚРҰАК) осы пайдалану шарттары (бұдан әрі – Ереже) Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi, «Мәдениет туралы», «Коммерциялық емес ұйымдар туралы» Заңдары, «Мемлекеттік мекеме құру туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 23 сәуірдегі N 461 қаулысы, Қазақстан Республикасы Мәдениет министрлігінің «Астана қаласындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасы», «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» Заңы, Астана қаласындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасының Жарғысы, Қазақстан Республикасы Мәдениет және қоғамдық келісім министрлігінің 2002 жылғы 8 мамырдағы № 3 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы кітапхана мекемелерінің қызметі туралы ереже № 118 сәйкес құрастырылған.
1.2. ҚРҰАК – әлеуметтік-мәдени мақсаттарға қол жеткізу, халықтың рухани және басқа да материалдық емес қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін кітапханалық, библиографиялық, ғылыми-зерттеу, ғылыми, ақпараттық, мәдени-ағартушылық және білім беру қызметін жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым. Кітапхана Қазақстан Республикасының мәдени мұрасының аса құнды объектілеріне жатады.
1.3. ҚРҰАҚ қызметі пайдаланушыларға оқу залдары жүйесі арқылы және қашықтықтан қол жеткізу режимінде қызмет көрсетуге бағытталған.
1.4. Кітапхана өз қарамағындағы кітапхана қорлары мен ақпараттық ресурстарды көпшілікпен пайдалануды ұйымдастырады.
1.5. Кітапхана қорлары Қазақстан Республикасының мемлекеттік меншігі болып табылады және мемлекеттің қорғауында болады.
1.6. Кітапхана құрылымына бөлмелерді пайдалану ережесінде көрсетілген пайдаланудың ерекше шарттары бар мамандандырылған оқу залдары кіреді.
1.7. Сирек кітаптар мен қолжазбалар қорына қол жеткізу үшін ҚРҰАК сирек және құнды басылымдар қорын пайдалану ережелері жүзеге асырылады.
1.8. ҚРҰАК пайдалану құқығы 14 жасқа толған азаматтарға беріледі.
1.9. Кітапхананың оқу залдарында жұмыс істеу шарттарын сақтау мақсатында балалар әдебиетіне арналған оқу залын қоспағанда, балалардың (0 жастан 14 жасқа дейінгі) келулері шектелген. ҚРҰАК-на 10 жасқа толмаған балалар ересек адамның сүйемелдеуімен ғана қабылданады.
1.9.1. Балалар әдебиеті оқу залын пайдалану құқығы 6 жастан 14 жасқа дейінгі балаларға беріледі.
1.10. ҚРҰАК көрме, экскурсия, мәдени-демалыс, спорттық және сауықтыру іс-шараларының әртүрлі нысандары арқылы пайдаланушыларға әлеуметтік-мәдени қызметтерді көрсетеді.
1.11. ҚРҰАК пайдаланушыларға негізгі қызметтерді ұсынады:
- кітапхананың жинақтары мен ақпараттық ресурстарының құрамы туралы толық ақпарат беру;
- ақпарат көздерін іздеуде консультациялық көмек көрсету;
- оқу залдарына уақытша пайдалануға кітапхана қорынан құжаттарды беру;
- кітапхана аралық абонемент арқылы құжаттарды немесе олардың көшірмелерін беру және құжаттарды электронды түрде жеткізу;
- электрондық ақпараттық ресурстарға қолжетімділікті қамтамасыз ету.
- кітапхана басқа да қызмет түрлерін, соның ішінде ақылы қызметтерді көрсетеді.
2. Пайдаланушыларды кітапханаға жазу
2.1. ҚРҰАК-на тіркелу құқығы балалар әдебиетінің оқу залында 14 жасқа толған азаматтарға, 6 жастан 14 жасқа дейінгі балаларға беріледі.
2.2. Оқу залдарын, анықтамалық-библиографиялық аппаратты және ҚРҰАК қорларын пайдалануға құқық беретін негізгі құжат кітапхана картасы болып табылады. Қашықтықтан тіркелген пайдаланушы ҚРҰАК-ға барған кезде пайдаланушыны тіркеу кезінде кітапхана картасын алуы керек. Кітапхана картасын бастапқы тіркеу тегін.
2.3. Тіркеу үшін келесі құжаттар қажет:
- Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігі (түпнұсқасы) немесе төлқұжаты, туу туралы куәлігі; басқа азаматтар үшін төлқұжат
мемлекеттер.
2.4. Балалар әдебиеті оқу залына қабылдау 6 жастан 14 жасқа дейінгі балаларды ата-анасының жеке басын куәландыратын құжат және
бала.
2.5. Кітапхана картасын жоғалтқан жағдайда оқырман «Астана қаласындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасы» РММ ақылы қызмет көрсету Бағалары бойынша шығындарды өтейді.
2.6. Кітапханаға тіркелу және кітапхана картасын алу пайдаланушыға осы Ережелерді сақтауға міндеттейді.
2.7. Ұжымдық пайдаланушыларды (заңды тұлғаларды) тіркеу ақпараттық-кітапханалық қызмет көрсету тәртібін айқындайтын шарт негізінде жүзеге асырылады.
3. Пайдаланушылардың құқықтары мен міндеттері
3. 1. Пайдаланушылардың құқығы бар:
3.1.1. Кітапханаға тікелей бару арқылы да, қашықтықтан қол жеткізу арқылы да ҚРҰАК-мен байланыс.
3.1.2. ҚРҰАК-ға осы Ережелерді сақтай отырып, жұмыс уақытына сәйкес келу.
3.1.3. Ақпарат көздерін табу және таңдау бойынша консультациялық көмек алу, ақпаратты нақтылау және құжаттар туралы ақпарат алу.
3.1.4. ҚРҰАК-нан каталогтар жүйесі және кітапханалық-ақпараттық қызмет көрсетудің басқа да нысандары арқылы өз қорларының құрамы туралы толық ақпаратты тегін алуға.
3.1.5. ҚРҰАК қаражатынан құжаттардың барлық түрін үйде беру құқығынсыз ҚРҰАК оқу залдары жүйесі арқылы уақытша пайдалану үшін әртүрлі тасығыштарда алу. Сирек кітаптар мен қолжазбалар Сирек қоры туралы Ережеге сәйкес шығарылады.
3.1.6. Электрондық құжат жеткізу жұмысы туралы ережеде тыйым салынбаған шарттарда ҚРҰАК қорынан және серіктес кітапханалар қорынан электрондық құжат жеткізу (ЭҚҚ) арқылы басылымдардың электрондық көшірмелерін алу.
3.1.7. Кітапхана ережесіне сәйкес кітапхана ғимаратында қолжетімділігі ұйымдастырылған интернет-ресурстар мен қызметтерді, ҚРҰАК ресурстарын, лицензияланған деректер қорын және басылымдардың электрондық нұсқаларын пайдалану.
3.1.8. Тиісті пайдалану ережелерін сақтай отырып, ҚРҰАК техникалық құралдарын (компьютер, сканерлеу және көшіру жабдығы) пайдаланыңыз.
3.1.9. Белгіленген уақытта музыкалық аспаптарды (фортепиано) пайдаланыңыз (көркем әдебиет оқу залына барған кезде).
3.1.10. Қызмет көрсету бөлмелерінде жұмыс істеу үшін өзіңіздің жабдықты пайдаланыңыз: бұрын пайдаланушыны тіркеу секторында рұқсат алған ноутбуктар, жеке кітаптар, журналдар.
3.1.11. ҚРҰАК ғимаратында WI-FI арқылы интернет қызметтерін пайдалануға ваучер алыңыз.
3.1.12. Оқу залдарының ережелерімен белгіленген мерзімге құжаттарды брондаңыз.
3.1.13. Тізбесін ҚРҰАК айқындайтын және Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің бұйрығына сәйкес бекітілген ақылы қызметтерді қоса алғанда, өзге де қызмет түрлерін алуға.
3.1.14. Даулар туындаған жағдайда пайдаланушы кітапхана әкімшілігіне хабарласуға құқылы.
3.1.15. Ұсыныстармен, ескертулермен, шағымдармен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қызметке қатысты барлық мәселелер бойынша ҚРҰАК әкімшілігіне жүгінуге.
3.2. Пайдаланушыларға міндетті:
3.2.1. Кітапханаға кіру Ережлерін сақтаңыз. Ережеге өзгертулер мен толықтырулар енгізілсе, оларды оқып шығыңыз және оларды орындаңыз.
3.2.2. ҚРҰАК мүлкі мен жабдықтарына ұқыпты қарау. Қор құжаттарын жалпыға ортақ пайдалану жүйесін бұзбау.
3.2.3. Зерттеу тақырыбын растайтын тиісті мекеменің хатын немесе басқа құжатын ұсыну және сирек кітаптар депозитарийінен құжаттармен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін белгіленген үлгідегі тіркеу парағын толтыру.
3.2.4. Алынған құжаттардың (кітаптар, газеттер, журналдар, брошюралар, CD/DVD және т.б.) сақталуына жауапты болыңыз.
3.2.5. Кітапхана картасы жоғалған жағдайда пайдаланушыны тіркеу қызметкеріне хабарлау.
3.2.6. ҚРҰБ ғимаратына кіре берісте кітапханашыға ресми белгілер қою үшін тіркеу кітапханашысына кітапхана картасын көрсету, ол ҚРҰАК ғимаратына Пайдаланушыға тиесілі басылымдар мен материалдарды көрсетіңіз.
3.2.7. Құжаттарды алғаннан кейін қарап шығыңыз, беттерін тексеріңіз, егер ақаулар табылса, оларды кезекші кітапханашыға (библиографқа) хабарлаңыз, залал үшін жауапкершілік құжатпен жұмыс істеген пайдаланушыға жүктеледі.
3.2.8. «Қолжетімділікті қамтамасыз ету ережелері және
«ҚР Ұлттық академиялық кітапханасы» РММ ғимаратындағы объектішілік режимдердің «ҚР МКҚК 27.02.2016 ж. 26, 27 тармақтарға сәйкес қол жүгiн күзет қызметкерiне тексеру үшiн ұсыну.
- 26-бап. Объектідегі адамдар өрт қауіпсіздігі шараларын сақтауға міндетті.
3.2.9. Тіркеуші персоналға төлқұжат деректерінің өзгеруі, кітапхана картасының жоғалуы немесе ұрлануы туралы хабарлау.
3.2.10. Гардеробта және сақтау бөлмесінде заттарды өз бетіңізше қалдырыңыз: сырт киім, қалпақ, қолшатыр, сөмкелер, рюкзактар, портфельдер және басқа да көлемді заттар. Гардеробта немесе сақтау камерасында қалдырылған құндылықтарға ҚРҰАК қызметкерлері жауапты емес.
3.2.11. ҚРҰАК ғимаратында тыныштықты, жалпы қабылданған тәртіпті, тазалықты сақтау.
3.2.12. ҚРҰАК қызметкерлерімен және келушілермен сыпайы болыңыз.
3.2.13. Төтенше жағдайларда (өрт, авария, террористік акт қаупі және т.б.) ҚРҰАК, ішкі істер органдары, төтенше жағдайлар органдары мен бөлімшелері қызметкерлерінің талаптарын орындау.
3.2.14. Күдік тудыратын заттарды ҚРҰАК қызметкерлеріне немесе қауіпсіздік қызметкеріне тексеруге жіберу.
3.2.15. Осы Қағидаларды бұзған жағдайда ҚРҰАК әкімшілігіне жазбаша түрде түсініктемелер беруге.
3.3. Пайдаланушыларға тыйым салынады:
3.3.1. ҚРҰАК-ға тиесілі баспаларды, құжаттарды, ноутбуктерді және басқа да техникалық құралдарды ҚРҰАК ғимаратынан рұқсатсыз және ілеспе құжаттарсыз алып тастау. Оқырманның кітапханадан шыққан кезде қолындағы заттарын қауіпсіздік қызметкері қосымша тексеру үшін тіркілейді.
3.3.2. Құжаттардың тұтастығын бұзу: бүлдіру (қиып алу, парақтарды жырту, ескертулер жасау, астын сызу), парақтарды бүгу. Басылымдар мен материалдардың бүлінгені және жоғалғаны үшін кітапхана қорын қайта бағалауды ескере отырып, кітапхананың бухгалтерлік құжаттарында көрсетілген бағалар бойынша, нарықтық баға бойынша – ҚҚС қоса алғанда ақы алынады.
3.3.3. ҚРҰАК-ның қосалқы қорларында сақталатын журналдардағы өрнектерді, сондай-ақ негізгі кітап сақтау қорындағы аса құнды емес карталарды (көшірменің сақталуына байланысты) қоспағанда, ҚРҰАК қорларынан баспа туындыларын көшіру.
3.3.4. Кітапхана картасын басқа тұлғаларға беру, сондай-ақ басқа біреудің кітапхана картасын пайдалану.
3.3.5.ҚРҰАК-ға: микрофильмдер, микрофиштер, электронды тасымалдағыштардағы (CD және DVD) құжаттар және аудио-визуалды; кәсіби бейнежабдықтар, камералар, көлемді сөмкелер; Пайдаланушыға тиесілі, кіре берісте көрсетілмеген және рұқсатсыз әкелінген және ҚРҰАК-нан шыққан кезде табылған басылымдарды, материалдарды, жабдықтарды күзет қызметкері кітапхана картасымен бірге тәркілейді және ҚР Ұлттық Банкі әкімшілігіне белгіленген мерзімге береді. бұзушылықтың мән-жайын анықтау.
3.3.6. Жеке әртүрлі сканерлеу және көшіру техникалық құрылғыларын пайдалануға тыйым салынады. Рұқсатсыз ұялы байланыс құрылғыларында ҚРҰБ қаражатынан фотосуреттер, құжаттарды түсіру.
3.3.7. Бағдарлама құралдарын қайта конфигурациялау немесе қайта орнату; ҚРҰБ компьютерлерінде орнатылған және берілген бағдарламалар тізіміне кірмейтін кез келген бағдарламаларды іске қосу.
3.3.8. ҰҚК компьютерлеріне перифериялық және басқа құрылғыларды қосуға, әкімшіліктің рұқсатынсыз желілік байланыс орнатуға, дербес компьютерлерді өшіруге; ҚРҰАК IP мекенжайлары арқылы қолжетімділігі ұйымдастырылған электрондық ресурстарды рұқсатсыз көшіруді жүзеге асыруға.
3.3.9. Кітаптарды, жиһаздарды, жабдықтарды оқу залдарынан шығаруға.
3.3.10. ҚРҰАК қызметкерлерінің рұқсатынсыз қызметтік үй-жайларға кіруге және қызметтік телефондарды пайдалануға; ҚРҰАК-да жарнамалық-коммерциялық сипаттағы жарнамаларды, плакаттарды және басқа да материалдарды өз бетінше орналастыруға, ұсақ бөлшек саудамен және өзге де коммерциялық қызметпен айналысуға.
3.3.11. ҚРҰАК әкімшілігінің келісімінсіз оқырмандар аймағында экскурсиялар, сабақтар, лекциялар және т.б.
3.3.12. Тыныштықты сақтаңыз, жұмыс істейтін орта жасаңыз: оқу залдарында, пайдаланушы қызметтері көрсетілетін бөлмелерде ұялы байланысты пайдаланбаңыз.
3.3.13. Арналмаған жерлерде сусын ішпеу, тамақтанбау.
3.3.14. ҚРҰАК-ға ұсқынсыз киіну (кір киімде, жалаң аяқ, жалаңаш денемен және т.б.) бару. Санитарлық және жеке гигиена ережелерін сақтамаған адамдар кітапханаға кіргізілмейді.
3.3.15. ҚРҰК ғимаратына жануарлармен кірмеңіз.
3.3.16. ҚРҰАК үй-жайларында заңдылық пен қоғамдық мінез-құлық нормаларын бұзуға: өз міндеттерін орындау кезінде қызметкерлерді және ҚРҰБ пайдаланушыларын қорлауға; ҚРҰАК үй-жайларында темекі шегу; алкогольдік, есірткілік немесе токсикалық интоксикация күйде ҚРҰАК-ға бару;
3.3.17. ҚРҰАК қызметкерлерінің, пайдаланушыларының, келушілерінің денсаулығына, сондай-ақ сақталған материалдық және мәдени құндылықтарға зиян келтіретін мүмкін алкогольді, есірткілік, жарылғыш, улы және тез тұтанатын заттарды, қару-жарақтарды, сондай-ақ басқа да қауіпті заттар мен заттарды өткізуге болмайды.
3.3.18. Басқа пайдаланушылар алған құжаттарды рұқсатсыз алуға;
4. Пайдаланушы жауапкершілігі
4.1. Осы Қағидаларды бұзған және ҚРҰАК-ға зиян келтірген пайдаланушылар Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы Ережеде көзделген әкімшілік, материалдық және қылмыстық жауапкершілікке тартылады.
4.2. Осы Қағидаларды сақтамаған пайдаланушыларға ескерту/ескерту, ҚРҰАК ғимаратынан шығуды сұрау немесе бұзушылықтың мән-жайы анықталған кезде оны пайдалануға тыйым салынуы мүмкін.
4.3. Осы Ережені бұзғаны үшін ҚРҰАК әкімшілігі алдын ала ескертуден кейін 1 ай мерзімге кітапхананы пайдалану құқығынан айырады:
- кітапхана картасын басқа тұлғаға беру, сондай-ақ басқа біреудің кітапхана картасын пайдалану;
- оқу залдарында, каталогтар мен пайдаланушыларға қызмет көрсететін бөлмелерде ұялы байланысты пайдалану;
- ҚРҰБ қаражатынан құжаттарды көшіру, рұқсатсыз кез келген меншікті техникалық құралдармен сканерлеу үшін;
- п.п. бұзу. 3.3.6; 3.3.8; 3.3.9; 3.3.11; 3.3.12; осы Қағидалардың 3.3.15;
- әлеуметтік мінез-құлық нормаларын бұзу және т.б. 3.3.3; 3.3.13; 3.3.14; 3.3.16;
3.3.19 осы Ережелер;
- қайталап бұзған жағдайда - 1 жылға дейін.
5. ҚРҰБ пайдаланушыларға қызмет көрсету құқығы
5.1. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оның қызметінің мазмұны мен нақты нысандарын, ҚРҰАК Жарғысында айқындалған қызметтің мақсаттары мен пәнін айқындау.
5.2. ҚРҰАК пайдалану ережелеріне және оқуға қабылдау тәртібіне толықтырулар мен өзгерістер енгізу, кітапхана қорларын және басқа да ақпараттық ресурстарды пайдалану шарттарын, сондай-ақ оларға қолжетімділік режимін айқындау; ерекше құнды және сирек кездесетін, сондай-ақ тозығы жеткен құжаттардың түпнұсқаларына қол жеткізуге шектеулер белгілейді (түпнұсқаның орнына көшірмесін көрсете отырып).
5.3. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес пайдаланушылардың кітапханаға келтірген зиянын өтеудің түрлері мен мөлшерлерін анықтау.
5.4. Осы Ережелерді бұзған пайдаланушыларды кітапхананы пайдалану құқығынан айыру шарттарын белгілеу. Осы Қағидалардың 4-тармағында көрсетілмеген бұзушылықтар анықталған жағдайда ҚРҰАК әкімшілігі әрбір нақты жағдайға жеке қарау құқығын өзіне қалдырады.
5.5. Қазақстан Республикасының заңнамасына және ҚРҰАК Жарғысына сәйкес кітапхана көрсететін ақылы қызметтердің номенклатурасы мен бағалары (тарифтері) белгіленсін.
6. ҚРҰБ Пайдаланушыларға қызмет көрсету жауапкершілігі
6.1. ҚРҰАК пайдаланушыларының осы Ережеде белгіленген құқықтарын іске асыруды қамтамасыз ету.
6.2. Кітапхана қорын қалыптастыру; ҚРҰАК Жарғысына сәйкес оларды есепке алуды, сақтауды және пайдалануды жүзеге асырады, олардың сақталуын қамтамасыз етеді.
6.3. Кітапхана және ақпараттық қызмет көрсетуді жақсарту; пайдаланушылардың кітапханалық және ақпараттық сұраныстарын толық көлемде қанағаттандыру мақсатында зерделеу.
6.4. Қамтамасыз ету:
- ҚРҰАК ұсынатын барлық қызмет түрлері туралы жедел ақпаратты пайдаланушылар; ҚРҰАК, оның бөлімшелерінің жұмыс режимі мен қызмет көрсету тәртібінің өзгеруі; ҚРҰАК пайдалану қағидаларына және ҚРҰАК мен оны пайдаланушылар арасындағы қатынастарды реттейтін басқа да құжаттарға енгізілген өзгерістер мен толықтырулар туралы;
- пайдаланушыларға қызмет көрсету сапасы мен мәдениеті;
- оқу залдарында қажетті қолайлылық пен жайлылық;
- төтенше жағдайлар кезінде пайдаланушының қауіпсіздігі;
- жеке деректер туралы ақпараттың құпиялығын сақтау
пайдаланушылар.
7. ҚРҰБ лауазымды тұлғаларының пайдаланушыларға қызмет көрсету жауапкершілігі
7. 1. ҚРҰАК лауазымды тұлғалары:
- қызметтiк мiндеттерiне және ҚРҰАК тиiстi бөлiмшелерi туралы ережеге сәйкес пайдаланушыларға қызмет көрсету сапасының тиiсiнше болмауы;
- берілген оргтехниканың дұрыс жұмыс істемеуі;
- пайдаланушылардың жеке деректерін ашу үшін.
8. Басқа шарттар
8.1. Кітапхана әкімшілігі пайдаланушылардың қараусыз қалған жеке заттарына жауапты емес.