«Мағжанның шәкірті»
16 Қараша 2022
Алқа әдеби-мәдени клубы кітап талдау, пікір алмасу форматымен қатар «ТҰЛҒАТАНУ» лекцияларын жұмыс барысына қосты. Клуб мүшелеріне қазақ қоғамының даму жолында барын салған, күрескер, қайраткер тұлғалар жайлы лекция оқуды қолға алмақ.
Негізгі мақсат - тарих қойнауында «еңбегі еленбей» қалып қойған, қапы да халқы ұмыта жазған майталмандарымызды қайта тарих сахнасына қайта шығару. Ұлтым деген ұлы тұлғалардың атын жаңа заман тарихына алтын әріптермен қашап жазу. Әрі өз тұлғамызды өзімізбен қайта қауыштыру. Көбіне тарихтағы тұлғалар жайлы лекция яки ғылыми конференция болсын белгілі бір элита немесе сала мамандарының арасында ғана жүреді. Көпшілік халыққа аса қатты насихаттала бермейді. Осындай қателіктердің орнын «АЛҚА» әдеби-мәдени клубы өз шама шарқынша толтырсақ деген ниеті бар.
Жауапты міндеттерді өз жауапкершілігіне ала келе Алқалықтар «ТҰЛҒАТАНУ» бағыты бойынша алғашқы лекциясын өтті. Тұлғатану шымылдығы Бейсембай Кенжебаевтың тұлғасымен ашылды. Лекцияны қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, кітап насихаттаушы блогер Айнұр Бұлақбай жүргізді. Жалпы Бейсембайдың болмысы қалай қалыптасты? Қалай қайтпас қайраткер тұлғаға айналды? – деген сұрақ Алқалық әрбір оқырман ойына жебедей қадалды.
Бейсенбай Кенжебайұлы 1904 жылы Түркістан облысы, Бөген ауылында дүниеге келеді. Кәдімгі ешкімнен еш айырмасы жоқ бала. 4 жасқа келгенде, анасы қайтыс болады. Өгей шешенің қолында 7 жасқа дейін тұрады. Қыспаққа шыдамай, үйінен қашып Тәшкенге келеді. Арба айдайды, жалданып жұмыс істейді, көшенің бұзық балаларына ереді. Сөйтіп жүргенде, Ғани Мұратбаев көріп, жетімдер үйіне әкеледі. Сонда Нәзір Төреқұл келіп, балаларға сабақ берген екен. Сабағында айтатыны - Абай мен оның өлеңдері. Нәзірдің өзі елшілікте істейді. Оған жетімдер үйіне сабақ беруге ешкім ақша төлеп жатқан жоқ. Қазақтың баласы білсін деген жанашырлық. Сөйтіп, Бейсембай Абайдың шығармашылығына қатты ғашық болады. Кейін Мәскеу қаласына оқуға түседі. Университетте қазақ тілі мен әдебиеттен Мағжан Жұмабай сабақ береді. Оны өзіне ұстаз тұтады.
Бір күні ағайы ертегі жазыңдар деген тапсырма береді. Бейсембай “Қыз бен таз” атты ертегіні жазып апарады. Шығармасын ұнатып, газетке бастырады. Содан бастап мақала жазуға қызығушылығы артады. Біз “Тазша баланы” халық ауыз әдебиеті деп жүрміз ғой. Соны жазған - Бейсембай Кенжебайұлы.
Бірде Мағжанды ұлтшыл деп ұстайды. Сонда бүкіл шәкірті Мағжанға қарсы тұрады. Тек Бейсембай ғана ұстазын жақтайды. Ғылым сахнасына Бейсембай шыққанда біздің кейбір көкелеріміз қазақ әдебиеті 18 ғасыр, Бұқар жыраудан басталады,-дейді. Қисынға келмейтін осы тұжырымға жалғыз Бейсембай Кенжебаев қана қарсы болады. Тек қарсы болып қана қоймай ғылыми, академиялық форматта өз сөзін растап, дәлел келтіреді. Қазақ әдебиетін Орхон-Енисей, Күлтегін жазбаларынан басталатынын іс жүзінде дәлелдеген осы Бейсекең. Онымен қоймай қазақ әдебиеті мен мәдениетіне Мұхтар Мағауин, Құлбек Ергөбек, Алма Қыраубаева, Мырзатай Жодасбеков, Немат Келімбетов секілді тұлғаларды тәрбиелеп, өз мектебінен өткізіп дайындап кетті.
«Мағжанның шәкірті» деп аталған Бейсембай Кенжебаевтың лекциясына туған немересі Жанболат Кенжебаевта қатысты. Атасы туралы мемуар-естеліктерді айтып, «АЛҚА» клубына ыстық ықыласын білдірді.