Сәлематсыздар ма?
«Алексеевка селосының пайда болу тарихы» атты мақаланы таппай жүрмін. Ақмола өңірінің газеттеріне шыққан болатын. Рахмет
2018-08-20
Қайырлы күн, Жанат Абдрахмановна. Сіздің сұрауыңыз бойынша төмендегі мақаланы таптық. Алексеевка селосының пайда болу тарихы
15 Қараша 2013 "Ақкөл өмірі" газеті
Болашақ селоның алғаш қоныстанған тұрғыны Андрей Павлович Зверинцев болды. Он тоғызыншы ғасырдың 70-ші жылдары Андрей Зверинцев каторгадан, айдауыл абақтысынан қашып шығады. Ұзақ уақыт тайгада полициядан тығылып жүреді де, ен дала түкпіріне ойысады. Ақмола- Петропавл күре жолына жақын орман ішінде, Ақкөл көлінен екі шақырым жерден орын тебеді. Бұл жолмен Спасск кен орындарының мыс рудасын, Ақмоланың шикі терілерін артқан көліктер тізбегі жиі жүретін. Петропавлдан өндіріс тауарларын таситын. Аптасына екі рет күре жолмен пошта қатынайтын. Зверинцев балаларымен осы жолда тонаушылықпен айналысады. Ақкөл көлінің қалың қамысы тонаушылықтың талай құрбандарының ақырғы орны болды. Зверинцев жаңа қоныстаушыларға жер бермеді.
« Өз жеріме ешкімді де жібермеймін, өңештерін жұлып аламын», дейтін ол.
Жоқшылқтан титықтаған, жерсіз қалып, қайыршылыққа ұшыраған Украина, Белоруссия және патшалық Ресейдің орталық губернияларының кедей шаруалары жайлы қоныс іздеп, туған жерлерін тастап шығуға мәжбүр болды. Жаяу шолушылардың айтуына еріп, жері мол шығыс өңірлерге түрлі жолдармен кетіп жатты. Қоныс аударушылардың бір бөлігі жерлерден өз үлесін алды, басқалары мақсатты өлкеге жеткенімен тапшылық кесірінен әрі жергілікті биліктен қолдау көрмегендіктен, ол кездегі үстемшілікке ие казактардың озбыр қанауына тап болды.
-Тап осылай болып еді,- деп есіне алады алғашқы қоныстанушы, Алексеевканың негізін салушылардың бірі Ермолай Семенович Бабушкин, – жер шіркін өзіне тартып тұрады, одан қашып құтылу жоқ. Былай болатын, егін орағынан кейін, ұбап-шұбап табыс таппақ болып қалаға аттанамыз, көктем туа жерімізге қайта оралатынбыз. Жер бізге бөтен болса да, бәрібір өзіне тартып тұрады. Жерсіз бізге өмір жоқ.
Екатеринбург губерниясының Гаев селосы Орал тауларының бір қойнауында жатыр. Демидов заводына тіркелген басыбайлы шаруалардың ұрпақтары Бабушкиндер отбасында жеті жан болды, ал өздеріне тиісті тебінгідей де жері жоқ еді. Жерді өнімнің бір бөлігін беріп ауқатты шаруалардан жалға алатын. Көктемге дейін түйір дән қалмайды, тұқым да жоқ. Қайтадан қарыздың қамытын мойынға іледі. Бабушкин сияқты бейбақтар селода жетіліп артылады. Күнкөріс қамымен қысқа салым мерзімдік жұмыс іздеп қалаға кетудің сыры осы.
Қысқасы, гаевтіктер Сібірге, Сібір мен Қазақстанның солтүстік шығыс өлкесін ол кезде солай атайтын, жер аударуға шешім қабылдайды. Шаруалар екі мәрте, беймәлім өлкені барлап келуге шолғыншылар аттандырады. Арып-ашып кейбірі қайта оралған, кейбірі із-түзсіз жоғалыпты. Айтатындары, қатал өңір, ен дала.
Жаз басталысымен 1881 жылы туған жерлерімен мәңгілік қоштасып, шалғай да беймәлім елге жиырма бес отбасы ат басын бұрады. Бұл гаевтіктер: Бабушкиндер, Антоновтар, Меркуловтар, Кирпичниковтер, Копыловскийлер, Веткуровецтер, Елкиндер, Понаморевтер, Рыбниковтер, Морозовтар, Павловтар, Гарюткиндер және басқалар. Көтерем аттар әзер жылжиды. Шоқпыт шүберекпен күркеленген, ыңырана сүйрелген ырдуан арбалар. Әр күркешік астынан сығалаған кір- қожалақ балалар. Аттарға салмақ түсіргілері келмей, арбамен жанамаласып ілбіген мұжықтар. Аяқтарына шикі теріден иленген, «постол», немесе әзіл үшін «апостол» деп аталатын жеңіл шәркелер киген.
Балалар жол машақатын көтере алмай ауырып өліп, көтерем аттар аяқтан қалып жығылып жатты. Осындай сәттері көш аялдап, өлгендерді үнсіз көмеді. Алға, танымайтын өлкеге тағы жылжиды. Түнемелікке арбаларын қоршап, қамал жасайды, ортаға от жағады, кезекпен күзетеді. Түз тағысынан қорғанбаса болмайды. Жол үстіндегі байланған до
Izgі nıetpen, Vırtýaldy kіtaphanashy Еркежан Әли
